Gra #23: Puszka Pandory (1986) - wrażenia + rozwiązanie

Okładka reedycji z 2012 roku. Żródło: MobyGames

Produkcja: Marcin "Borek" Borkowski

Data premiery: ZX Spectrum: 1986
Grałem (platforma, wersja, emulator): ZX Spectrum, Fuse
Licencja: Trudno stwierdzić. Do ściągnięcia ze strony autora
Poziom trudności: Dziś jest do zrobienia
Czas gry: 17 godz. 15 min.

Recenzje w polskiej prasie: 

Bajtek nr 04 kwiecień 1989

Jeśli chodzi o źródła poza internetowe to nigdy wcześniej nie byłem tak przygotowany do posta jak dziś. Po pierwsze zaopatrzyłem się w egzemplarz Głowy Kasandry Marka Baranieckiego, na której to noweli miał być oparty scenariusz gry oraz w dwa e-booki o tematyce polskiego gamedev'u: Bajty polskie Bartłomieja Kluski i Mariusza Rozwadowskiego oraz Nie tylko Wiedźmin: historia polskich gier komputerowych autorstwa Marcina Kosmana. Dopiero tak przygotowany czułem, że mogę podjąć się wyzwania.

Puszka Pandory nie jest oczywiście pierwszą polską grą w historii, nie jest nawet pierwszą, która powstała z myślą o sprzedaży - można było w końcu wysłać listing swojej gry do jakiegoś czasopisma i dostać honorarium. Robił tak m.in. Bohdan R. Rau autor omawianego poprzednio Hobbita. A jak piszą autorzy Bajtów polskich jedna z najstarszych autorskich gier stworzonych w naszym kraju czyli Web Master z 1983 miała być dystrybułowana w USA. Nigdy do tego nie doszło ponieważ zleceniodawca Stanley M. Hyduke (polski emigrant do USA) jako osoba bardzo religijna nie chciał, aby inni poczuli to co on podczas zabawy: rodzącą się agresję! Zmarnowaliśmy szansę na międzynarodowy sukces. I tak to właśnie dochodzimy do miejsca, w którym to właśnie Puszka Pandory staje się tytułem, o którym można powiedzieć, że jest absolutnie autorskim tworem i została wypuszczona na rynek.

Dziwny to rynek był, oj dziwny. Nie dość, że system w PRL-u nie ułatwiał życia prywatnym przedsiębiorcom to jeszcze byliśmy mocno zacofani jeśli chodzi o komputeryzację. Oficjalnie w Pewexach kupić można było jedynie sprzęt Atari w wygórowanych cenach i był dostępny w bardzo ograniczonym zakresie. Kwitł przemyt z zagranicy - ale i tak nie mógł sprostać zapotrzebowaniu. Dodajemy do tego brak jakichkolwiek przepisów ochrony prawnej oprogramowania i mamy ogólne tło dla kogoś kto chciałby zarabiać na tworzeniu gier. Twoje dzieło każdy mógł kopiować, crackować, odsprzedawać.

Jestem pewny, że Marcin Borkowski był tego stanu świadomy, baa sam pewnie korzystał dokładnie z takich samych źródeł oprogramowania jak znajomi i giełda. Mimo to spróbował swoich sił, nagrał kasety, zapakował w pudełka i dołączył koszulkę z krótką instrukcją. Jak pisze Kosman: "[...] i ruszył na warszawską giełdę przy Grzybowskiej. Rezerwacja miejsca w tym owianym legendą przybytku wirtualnych dóbr, gdzie swoje korzenie miała większość przyszłych producentów gier, nie była tak trudna jak w kolejnych latach". 

Czy tak wyglądał nasz komputerowy raj przy Grzybowskiej w Warszawie? Źródło: wyborcza.pl 

Po sprzedaniu kilku sztuk szybko okazało się, że Pandora jest już kopiowana i sprzedawana piętro niżej, nie dziwi więc, że gdy autor otrzymał propozycję od "dystrybutorów" z Enter Computing na wyłączną sprzedaż tytułu, to się nie wahał. Kosmala podaje, że zapłacono mu 40 tysięcy złotych, u Kluski możemy przeczytać, że dwie lub trzy ówczesne pensje. Enter Computing nie było oczywiście żadną oficjalną firmą dystrybucyjną a jedynie takimi samymi sprzedawcami jak inni na giełdzie, podejrzewam, że posiadali jedynie "większe moce przerobowe". Ale to dzięki nim w lipcowym numerze Bajtka z 1987 roku mogliśmy znaleźć reklamę gry, co na pewno wpłynęło na jej rozpoznawalność!

Gra Borka była zresztą pierwszą polską produkcją, która doczekała się w tymże Bajtku swojej rozkładówki z kolorową mapą i recenzja. Było to jakieś 3 lata po premierze, bo w kwietniu 1989 roku, ale to nieważne. Bajtkowe 4 strony poświęcone grom to dla wielu ówczesnych było prawdziwe okno na świat komputerowej rozrywki. A tu jeszcze polski tytuł. Jak się okazało, autor recenzji Karol B. Mirowski to sam Marcin Borkowski pod pseudonimem. Trzeba przyznać, że był dość surowy w ocenie tytułu.

Puszka Pandory była jedynym wkładem autora w polski gamedev, ale nie opuścił on świata gier. Najpierw pisał w Bajtku, by później zostać redaktorem naczelnym jednego z najkultowszych magazynów o grach czyli Top Secret (gdzie również występował pod wieloma pseudonimami, ale - przynajmniej początkowo - było to konieczne ze względu braków kadrowych). W późniejszych latach zajął się produkcją i dystrybucją programów pomocnych przy dysleksji, a później udzieł się w magazynie PIXEL.

Edit 23.07.2021: Okazuje się, że Borek w 2018 postanowił zaprezentować nieszablonowy projekt sytuujący się na granicy gry komputerowej, hakowania i happeningu pt. Pendrive znaleziony w trawie. Podczas odbywających się w dniach 8-10 czerwca 2018 targów Pixel Heaven autor "zgubił" lub rozdał (źródła są sprzeczne) 20 nośników ze swoim tytułem (ponoć dość wadliwych). Zadaniem gracza jest  rozwiązanie zagadki morderstwa, w której może pomóc analiza pendrive'a. Możemy korzystać ze wszystkich oficjalnie dostępnych narzędzi Windowsa lub, gdy chcemy dotrzeć głębiej, programów zewnętrznych. Później gra trafiła do fizycznej sprzedaży, Borek wspomina o kilkuset zakupionych kościach pamięci. Od 29 stycznia 2021 tytuł można nabyć na Steamie, również w angielskiej wersji jako The USB Stick Found in the Grass. Jak widać jak Borek się już za coś bierze to jest to coś wyjątkowego.

Podejrzewam, że sam autor nie przewidywał, że to właśnie jego dzieło zostanie zapamiętane jako jedno z ważniejszych i prekursorskich jeśli chodzi o produkcję oprogramowania w Polsce. Nawet w pierwotnym zamyśle Borek nie chciał tworzyć gry. Chodziło o napisanie algorytmu kompresji tekstu, aby dało się go zmieścić jak najwięcej w 48 KB pamięci, jakim dysponował ZX Spectrum. A jak był algorytm to jak można go atrakcyjniej pokazać niż poprzez grę? Ponoć pierwsza wersja, jeszcze pisana w BASICu gdzieś zaginęła, ale że była dużo gorsza to niewielka to strata.

Otwieramy Puszkę Pandory

Ekran tytułowy, wyświetlany podczas wczytywania taśmy. Jedna z dwóch grafik występujących w grze.

Przez pierwsze 40 minut mojego spotkania z tytułem (z czego ok. 4 minuty poświęciłem na obejrzenie w czasie rzeczywistym jak emulator wczytuje taśmę. Po pierwsze żeby poczuć ten klimat 8-bitowców, po drugie by zobaczyć tytułową grafikę) próbowałem rozeznać się z czym mam do czynienia. I od razu rozpocząłem typowe dla tekstówek rysowanie mapy.

Samą grę rozpoczyna tekstowe intro z którego dowiadujemy się, że po III Wojnie Światowej ludzkość zebrała się na kontynencie Ameryki Południowej i powoli odbudowuje cywilizację. Jednak sen z powiek spędzała im legenda mówiąca o tym, że istnieje system rakietowy, zwany Puszką Pandory, który ma wybić ocalałych. Wcielamy się w jednego ze śmiałków, który chce go odnaleźć i zniszczyć. Podczas lotu na wyspę jego śmigłowiec zostaje zestrzelony ale udaje mu się wyskoczyć na spadochronie i wyrzucić niezbędny sprzęt. Od tego momentu gra jest nasza. Taka forma intra nie jest dla autora powodem do wstydu, ponieważ w tym okresie nawet niektóre graficzne przygodówki, jak choćby Space Quest, wciąż opierały się na tekście. Inspirację Głową Kasandry są tu najbardziej widoczne, ale oprócz samego zawiązania akcji gra nie będzie podążała śladem literackiego pierwowzoru.

Fragment intra. Copyright chyba nie pomógł.

Sam ekran gry jest ewidentnie inspirowanym tym z Hobbita. W górnej głównej części będą pojawiały się wszelkie opisy lokacji oraz nasze działania. Następnie mamy podziałkę w formie przesuwających się grafik terenu na którym aktualnie się znajdujemy, a poniżej znajduje się pasek wpisywania komend. Głownie będą to 4 kierunki świata w wersji angielskiej: N, S, W, E.

Przykładowy ekran, z widocznym opisem lokacji, animowanym terenem i wpisanymi komendami.

Jeśli interfejs był inspirowany Hobbitem, to chętnie bym się dowiedział jakie inne dzieła natchnęły Borka, bo ta gra nie przypomina niczego z czym miałbym wcześniej do czynienia w gatunku przygodówek. Wiecie, mapa w typowej tekstówce to zwykle zbiór połączonych ze sobą komnat, które mają swoje opisy i zwykle jakąś czynność do wykonania. Jasne zdarzają się tam otwarte tereny, ale zwykle taka mapa to dość abstrakcyjny twór. Co innego w Puszcze Pandory. Tu mamy teren całej wyspy do przeszukania, gdzie większość ekranów to tylko podłoże (łąka, las, skałki, góry, morze, wydmy, płycizny) z rzadka tylko uzupełnioną o opisy w kluczowych miejscach. Mnie osobiście dużo bardziej przypomina to mapy z gier RPG jak choćby Ultima (1981) czy Might and Magic (1986) niż jakiejkolwiek tekstówki. Nawet prekursorskie Colossal Cave Adventure, "oparte" ma realnym systemie jaskiń wpisuje się w klasyczny tekstówkowy model.

Moje mapowanie skończyło się bardzo szybko. Autor już na początku popełnił zbrodnię projektową: dał graczowi OGROMNY teren, jednocześnie odbierają mu możliwość jego zwiedzania. Tak, wystarczy, że poszliśmy w niewłaściwym kierunki i trafiliśmy na pole z lasem, które (jak dowiedziałem się ze streamu przejścia gry, prowadzonego przez samego Borkowskiego) nie graniczy w 4 podstawowych kierunkach z polem innym niż las, to my w tym lesie błądzimy i nasz następny ruch odbędzie się w losowym kierunku. Nie muszę chyba mówić jak utrudnia to stworzenie mapy, a musimy w zasadzie odwiedzić każdy kwadrat, bo kto wie na którym z nich znajdzie się np. potrzebny przedmiot. Nie mamy oczywiście żadnej podpowiedzi jak tej sytuacji zaradzić.

W tym momencie powiedziałem sobie "ojjj nie mam zamiaru się tak bawić", chciałbym spróbować zmierzyć się z wyzwaniem, ale jednocześnie poświęcić temu w miarę racjonalny kawałek życia. Oglądałem więc stream dalej, aż dowiedziałem się, że należy odnaleźć kompas, który będzie nam wskazywał kierunek. Nie jest on daleko od miejsca startu i pewnie w końcu bym go odnalazł, ale nie uważam, że jakoś wiele straciłem posługując się podpowiedzią. A droga do niego czyli N, N, N,N, W, W, W, W, WZIĄĆ wypaliła mi się w synapsach nerwowych już chyba na zawsze. I w uszach, bo każdemu krokowi towarzyszy Spectrumowe pikanie. Brrrr.

Zdecydowanie najważniejsza lokacja w grze!

Zaraz też użyłem podpowiedzi ponownie, pokonany, jak to zwykle u mnie bywa, przez słownik gry. Gdy chodzimy po stałym lądzie wystarczy, że wpiszemy kierunek. Jeśli natomiast znajdziemy się w morzu, już tak prosto nie jest. Domyśliłem się, że trzeba wpisać czynność, tylko że PŁYŃ N nie działa, POPŁYŃ również, POPŁYNĄĆ? Zapomnij. I dopiero z filmu dowiedziałem się, że jest to PŁYNĄĆ i kierunek. Czemu tak? Ano gra przyjmuje do wiadomości wyrazy, które są odpowiedzią na pytanie "co chcesz zrobić?" i ja nawet przeczytałem to z koszulki do kasety zamieszczonej w serwisie MobyGames, ale w trakcie grania o tym zapomniałem i dopiero przypomniano mi o tym w filmie. Zapomnijcie więc o jakichkolwiek alternatywach czy wyrazach bliskoznacznych. Nic z tego.

No jak byk napisane. Źródło: MobyGames

To i tak był pikuś, bo następną zbrodnią projektową jest wymóg stosowania polskich liter, szczególnie w aspekcie tego pływania. I ja rozumiem patriotyczne podejście i że fajnie jest komunikować się z komputerem w ojczystym języku, ale to ile razy błędnie wpisałem PŁYNĄĆ czy WZIAĆ (widzicie, nawet tutaj! ;)) to nie zliczę. A jeśli  spójrzcie ile na mapie jest morza, to idzie się załamać przy każdym wpisaniu PŁYNĄĆ S. Dużo był dał by gra jednak nie używała znaków diakrytycznych. Ale cóż, taka wolność projektowa prekursorów.

Z tych 17 godzin jakie poświeciłem Puszcze..., nieco ponad osiem to samo rysowanie mapy, przy pomocy Inkscape'a, i to tylko tych obszarów, do których się dało dojść bez rozwiązywania zagadek. Żeby ogarnąć z czym mam do czynienia. Mogłem skorzystać z mapy, która zamiesił Marcin na stronie PIXELA, ale chciałem choćby w pewnym stopniu odtworzyć sobie wyzwanie przed jakim stanęli ówcześni gracze. I tak korzystając ze współczesnych form cyfrowego rysowania sobie sporo ułatwiłem, w 1986 pewnie musiałbym używać zeszytu w kratkę i kolorowych kredek lub symboli. Już widzę jak się wkurzam, gdy popełniam jakiś błąd. Do tego na Borowej mapie nie ma zaznaczonych ważnych miejsc ani przedmiotów, więc moja jest zwyczajnie lepsza :P

Jej wersję w wysokiej jakości możecie ściągnąć tutaj.

Oczywiście rysowanie nie mogło być za łatwe. Nie dość, że co chwilę trafiamy na różne blokady, które nie pozwalają iść w którymś kierunku, to niektóre pola są np. zaminowane, co kończy się śmiercią i koniecznością restartu, ponieważ nie ma tu funkcji SAVE. Tu po raz pierwszy pożałowałem graczy z epoki. Nie po raz ostatni... 

Jeszcze kiedy te miny były w morzu to jakoś domyśliłem się, że są w ułożone w pewien schemat, ale i tak poczucie, że może tam kryć się coś ważnego było spore. Dużo gorszy był obszar pewnego jeziora, na które można było zerknąć z czubka trzewa - to ta druga i ostatnia grafika. 

Można obejrzeć finałową lokację. Daleka droga wciąż przed nami.

Jak się okazało brzeg jest zaminowany, oprócz JEDNEGO pola. No ale trzeba było przecież sprawdzić każde prawda? Tu już moja ochota korzystania ze snapshotów emulatora i zapisywania była nieodparta... N, N, N, N, W, W, W, W, WZIĄĆ a potem, grrrr, gdzieś tak po raz 6:

Ekranom śmierci towarzyszy napisany przez Borka utwór pogrzebowy. Kolejny plus naszej gry!

Nie pomógł również fakt, że w trakcie zwiedzania znalazłem ciekawie ukryty wykrywacz min. Byłem pewny, że rozwiąże to mój problem ze zgonami, ale nie - ten przedmiot potrzeby był gdzie indziej. I żeby nie było - nawet zorientowałem się, że trzeba go najpierw włączyć.

Inne pułapki również się zdarzały, jak choćby pierwszy bunkier, do którego po wejściu zatrzaskują się za nami drzwi, a znajdujemy tam jedynie zmumifikowane ciało i cytat z Boskiej komedii: "Porzućcie nadzieje, wy którzy tu wchodzicie". Już po chwili wiadomym było, że jedyne rozwiązanie to restart gry, bo choć było tam okno, nie dało się go rozbić młotkiem. I to z żadnej strony.

Do tego Borek postanowił, że chyba zabawne będzie jeśli stworzy w pewnym miejscu anomalię magnetyczną, która zakłóca działanie kompasu, więc i tak będziemy poruszać się w losowym kierunku! Znajduje się w niej nawet jeden z niezbędnych przedmiotów, na szczęście przy brzegu - dzięki Marcin - wiem, że mogłeś go umieścić w głębi! Tym obszarem zająłem się, gdy stwierdziłem, że moja mapa jest już w miarę kompletna. Użyłem klasycznego tekstówkowego sposobu czyli porzucania przedmiotów, aby jak w największym stopniu ograniczyć możliwość wyboru kierunków - ideałem tylko do jednego. Jak wspomniałem znalazłem tam ważny przedmiot, aparat tlenowy, ale również przejście w nowy obszar, i kolejny ważny przedmiot: toporek. Patyk, który również się tam znajdował to ściema. Czy wspomniałem już, że mamy ograniczenie plecaka do jedynie czterech przedmiotów? Nie. A więc mamy i jest to kolejne utrudnienie, ponieważ nie wiemy, co nam się przyda. Ileż się nabiegałem po mapie zbierając klamoty. Kolejny stres potęgowany brakiem sejvu.

Za anomalią odkryłem budynek meteo, do którego prowadziła droga przez naelektryzowane płyty, które OCZYWIŚCIE były śmiercionośne, ale wcześniej po drodze znajdowała się półka skalna z wbitym prętem, więc miałem podejrzenie, że jeszcze tu wrócę.

Zostało mi tylko spenetrowanie obszaru za grotą. Okazało się, że prowadzi do tego zaminowanego jeziora, od tej strony było tu również drzewo, po wspięciu się na które opadliśmy nad jego powierzchnię. Ponieważ nie dało się z niego zejść, jedynym wyjściem wydało się użycie przemocy: ŚCIĄĆ. Tak! Udało się przedostać dalej. Niedaleko leżał SZNUR (komórki w mózgu zaczęły szaleć) ale najbardziej korciło zwiedzenie małej wyspy na jeziorze. Znajdował się tam drugi bunkier i tablica z ostrzeżeniem przed... polem minowym. No proszę, chyba wiem co zrobić!

I tu ogromne zaskoczenie. Po wejściu na zaminowany obszar (z włączonym wykrywaczem!) mamy minigierkę i to opierającą się na dźwięku! W tekstówce!! Celem jest dostanie się na górną krawędź planszy. Naszą postacią możemy znów poruszać się w 4 kierunkach, a gdy natkniemy się na minę, wykrywacz sygnalizuje to piskiem. Najlepiej wtedy wycofać się na ostatni bezpieczny kwadrat (bo nie wiemy z której strony jest mina, ani ile ich jest) i poszukać bezpiecznej drogi. O dziwo autor dał nam 3 życia (szczodry!), więc nawet była szansa, że uda się przeżyć. Oczywiście, przy każdym podejściu rozstawienie min jest losowe, więc nie było sensu rysowania drogi.

Prawie u celu.

Po dostaniu się do bunkra znajdujemy się w pomieszczeniu z zamkniętymi drzwiami i otworami w podłodze (zagadka czy zagrożenie?). Nie bardzo wiedziałem czego mogę tu dokonać i szybko stwierdziłem, że dotarłem raczej do finału, więc postanowiłem opuścić to miejsce. W końcu miałem SZNUR i pewien pomysł. Po przywiązaniu sznura do pręta i zjechaniu na dół znalazłem się przy drewnianej pokrywie. Po rozbiciu jej toporkiem (ponoć można to zrobić również młotkiem) zszedłem w dół szybu, w którym znajdował się basen. Czyli będziemy nurkować. Miałem dylemat: użyć aparatu tlenowego czy akwalungu. Z jakiegoś powodu cały czas myślałem, że aparat to ta maseczka, która podłącza się do butli. Moje wątpliwości wzbudzał fakt, że ubrać można tylko jeden przedmiot. Z drugiej strony mam w końcu 50% szans prawda? Wybieram aparat. I to był błąd. Ehhh. Szybkie googlowanie i zdałem sobie sprawę, że tu raczej chodzi o taki aparat ratunkowy, który chroni np. górników podczas ucieczki ze strefy zagrożenia gazem. Znów zwoje mózgowe zareagowały i w głowie zakwitł pomysł.

Ale najpierw... N, N, N, N, W, W, W, W, WZIĄĆ. Potem żonglerka przedmiotami, bo byłem pewnym, że albo młotek albo śrubokręt mogą się przydać, ale który? A tu trzeba jeszcze mieć toporek, sznur, akwalung i oczywiście kompas, przejść przez anomalię, wszystko to zabiera sporo czasu. Tym razem, gdy stanąłem przed basenem, porzuciłem wszelkie aspiracje grania uczciwie i zapisałem grę. I dobrze się stało. Bo czekała mnie kolejna minigierka. Tym razem tunele zatopionego kompleksu. 

Mamy zmianę sterownia i widok z pierwszej osoby (jak podziemia w Ultimie). Problemy były dwa: kończące się szybko powietrze oraz powodujący dezorientacje sposób poruszania. Bo choć zawsze "widzimy do przodu" to w zależności od tego w którą stronę się obrócimy, będzie to znów jeden z 4 podstawowych kierunków. Wiec raz będziemy płynąc na północ, a raz np. na wschód. Z czymś takim spotkałem się w drugiej części Quest for Glory z 1990 roku, przy przemierzaniu inspirowanego Arabią miasteczka.

Czapki z głów dla każdego, kto uporał się z tym bez emulatora!

Czy wspomniałem, że kompleks ten jest OGROMY i ma dziesiątki odnóg? Tu znów było mi żal ówczesnych graczy. Czas jest bardzo ograniczony i po każdej śmierci trzeba poświecić jakieś 15-20 minut tylko by wrócić w to samo miejsce i spróbować przez 2 minuty znaleźć drogę. Mnie z sejwowaniem ogarnięcie tego labiryntu zajęło jakieś półtorej godziny, podejrzewam, że na oryginalnym sprzęcie trzeba by doliczyć z kolejne 5 godzin. Nieładnie panie Marcinie! Mapę zalanego kompleksu również zamieszczam dla historycznego i wizualnego kontekstu.

Ależ się zdziwiłem gdy znalazłem się w pomieszczeniu z... rakietą i włącznikiem. I tyle. Czyżby to jednak nie bunkier z minami był finałem? Nie zdziwiło mnie tylko jedno: z pomieszczenia wychodziło się w kotlinie z drzwiami bez klamki. Moim planem było włączenie systemu (który o dziwno nie kończył gry apokalipsą), udanie się po wykrywacz i do bunkra. Może tam się coś zmieniło? Albo ta rakieta wystrzeli po czasie? Ale to już w następnej sesji i tak już za długo grałem. 

Odpocząłem, odetchnąłem. Byłem gotów. Nie pozostało mi nic innego jak udać się znów do zaminowanego bunkra. Włączyłem system w zalanym kompleksie i ruszyłem w drogę po niezbędne(?) przedmioty. Wyposażony w aparat i wszechpotężnego sejwa już się nie bałem.  Po wejściu nie zauważyłem żadnej zmiany. Czyżbym jednak niczego nie dokonał? Hmmm, została tylko jedna rzecz której nie zrobiłem: ZAMKNĄĆ DRZWI. Oooo jednak te otwory w podłodze to zagrożenie. Ulatnia się z nich gaz. A więc śmierć. Tym razem przyjąłem ją spokojnie. LOAD, ZAŁOŻYĆ APARAT, ZAMKNĄĆ. Gaz już nie był problemem a ja mogłem otworzyć i wejść przez wewnętrzne drzwi. W kolejnym pomieszczeniu ukazał mi się taki ekran:

Tak, to też mi się gdzieś przewinęło podczas zbierania materiałów do posta: na końcu gry trzeba odgadnąć hasło, które ponoć nie znajduje się w grze. Oczywiście postanowiłem spróbować. Zacząłem od wpisania POWIEDZIEĆ. Nic. Może GŁOŚNO POWIEDZIEĆ. KRZYKNĄĆ? WYKRZYKNĄĆ? POWIEDZIEĆ HASŁO? Ehhh zacząłem wątpić w sukces. Może, MOŻE, PLIZZZ wystarczy to hasło wpisać i zadziała. Też próbowałem. Wśród opcji, których użyłem były nawet: PANDORA i... KASANDRA. Nadal nic. Pomyślałem, że może jednak ten pierwszy bunkier, w którym zostaliśmy zamknięci ma jakiś cel, były tam przecież słowa "Porzućcie nadzieje, wy którzy tu wchodzicie" No to lecimy: DANTE, DANTE ALIGHIER, PIEKŁO, NADZIEJA, BOSKA KOMEDIA. Nic z tego.

Tu postawiłem kreskę, nie będę się tak bawił. Zacząłem od otworzenia Bajtka z kwietnia 1989, gdzie znajdowała się oryginalna mapa i... myślałem, że może również, tradycyjnie, rozwiązanie, ale była ta wspomniana recenzja. Nie powiem trochę Borek się nad tytułem poznęcał (brak sejwu, ogromna mapa, słaby słownik), ale też ubolewał, że gra jest praktycznie nieznana. 

O dziwo była "podpowiedź" do hasła, a mianowicie aby szukać inspiracji w wakacyjnych numerach "Fantastyki z 1983 roku!". Akurat nie miałem pod ręką (ale leżą w piwnicy), a szybkie wyszukanie okładek w necie nie dało odpowiedzi czy znajduje się tam nowela Baranieckiego. Choć ja swoje podejrzenie miałem.

Obejrzałem stream do końca. I co się okazało? Znów, znów, ZNÓW pokonał mnie słowik a nie sama zagadka! Co trzeba było wpisać by móc powiedzieć hasło? Ano... MÓWIĆ!!!! Jasny szlag. O dziwo wpisanie słowa PANDORA włącza system rakietowy i daje nam złe zakończenie - fajna sprawa i wciąż dość rzadka. Jakie jest prawidłowe? Oczywiście KASANDRA. Pojawia się plansza, gdzie czytamy, że świat uratowany i mamy już wprost odniesienie do książki i postaci Teordora Hornica. Czy gdybym nie wiedział na czym oparta jest gra domyśliłbym się rozwiązania. Nie, nigdy. Czy w świadomości komputerowych nerdów z końcówki lat 80. Głowa Kasandy była bardzo popularna? Nie mam pojęcia. Raczej wątpię. 

Złe zakończenie

Za chwilę ostateczne zwycięstwo!

Nie czytacie polskiej klasyki? To macie pecha!

I to jest ta ostania zbrodnia. Uważam, że tego typu zagrywki są złym pomysłem projektowym i zwyczajnym błędem. Jestem absolutnym przeciwnikiem używania w grach specjalistycznej wiedzy spoza samego tworu, chyba że nawiązanie jest wyjątkowo oczywiste (pytanie o np. Biblię, Władcę Pierścieni itp.) lub bezpośrednio odsyła do źródła np. mam poszukać czegoś w układzie okresowym pierwiastków. Ale nawet wtedy uważam, że samo źródło powinno znajdować się w grze. No cóż panie Marcinie, ja też nie jestem osobą która samodzielnie ukończyła Puszkę Pandory.

Zwykle na blogu przy tytułach prekursorskich może on liczyć na Złotą Elaine i rekomendację by się z nim zaznajomić. Tym razem jednak jest tylko srebrne wyróżnienie, ale powód wydaje mi się prosty. Puszka nie była czymś co wpłynęło na gatunek, ani nawet na rozwój branży w ogóle. I to nie wina ani autora ani gry. To wina czasów oraz faktu, że jest to tytuł zupełne osobny i wyjątkowy. I też tak go traktuję. W tych czasach raczej każdy eksperymentował sam lub w niewielkich grupach, pomysły trafiały do szuflady lub do niewielkiego grona kupujących na giełdzie. I choć Pandora stała się skowronkiem polskiej produkcji to jednak podejrzewam, wciąż jej zasięg był zbyt słaby. Dlatego niech broni się sama, jest zdecydowanie dziełem, które powinien poznać każdy growy archeolog.

***

Tytuł okazał się żywym w pamięci graczy i doczekał się już dwóch wznowień. Pierwsze w 2012 roku, nawiązująca stylistyką do oryginalnej kasety, którą zamknięto w metalowej puszcze.

Puszka w puszce A.D. 2012. Żródło: MobyGames

W 2021 roku wydano kolejną edycję, tym razem już w znacznie wypaśniejszej wersji i z ulepszeniami. Projekt można było wesprzeć w serwisie croudfundigowym wspieram.to. Tym razem oprócz kasety, również zamkniętej w puszcze, dostajemy dodatkowe gadżety: nowelę Głowa Kasandry Baranieckiego oraz zbiór opowiadań Piwem i mieczem Piotra Mincberga. Dalej mamy zbiór felietonów Marcina Borkowskiego pt. Najlepszy felieton ciągle przede mną, publikowanych w magazynie PIXEL. Mamy też naklejki z Naczelnym i Kopalnym, znanych wszystkim czytelnikom Top Secret oraz reedycję mapy z Bajtka. Jako bonus dostęp do archiwalnych numerów PIXELa w PDF oraz do specjalnego wydania Bajtka z czerwca 2016 roku, również w PDF.

Sama kaseta i książeczka otrzymała nową grafikę, a gdy odpalimy tytuł naszym oczom ukaże się graficzno-animowano-tekstowe intro! Z muzyką! A to wszystko można mieć za jakieś 80zł. I tu właśnie pojawia się problem, bo choć tytuł wydany został w limitowanym nakładzie, to jednak jest dostępny i może nie powinno się traktować go jako freeware'u? Albo niech wydadzą go w formie cyfrowej np. na GOG.com, są tam w końcu starsze rzeczy. Żeby Borek w końcu na niej zarobił :)

Puszka A.D. 2021 z bonusami. Żródło kanał YT DigitAll Geek.

***

SOLUCJA

Próbowałem znaleźć jakąś solucję do Puszki Pandory, ale oprócz wspomnianego streamu nie było nic w formie pisanej. Może nie szukałem zbyt dokładnie, ale co mi tam. Oto przed Państwem rozwiązanie do naszego kultowego tytułu!

Będzie ono przedstawione w najprostszej formie, klawiszy, które należy wcisnąć (i ile razy). Posługuje się opisami, tylko tam gdzie jest to niezbędne. Dla orientacji używamy mojej mapy. Zapraszam.

EDIT (13.01.2022): dzięki komentarzowi Zzagrobnika uświadomiłem sobie, że taki typ rozwiązania może być zbyt błędo-genny i jedna pomyłka może skończyć się zagubieniem, dlatego w nawiasach i kolorem niebieskim zaznaczyłem pola na mapie, do których należy się udać/w którym się znajdziemy np. po wejściu do groty. W nawiasach znajdziemy również nazwę przedmiotu, który podnosimy - nie mam pojęcia czemu tego nie zawarłem :) Dzięki!

4xN, 4xW (D-3), WZIĄĆ (kompas), 5xE, N, 3xE, S, E, 4xS, 6xE, 3x PŁYNĄĆ E (H-21), WZIĄĆ (akwalung), S, 4x PŁYNĄĆ S, 6xS, 2xW, 2xS, E (V-20), wchodzimy na pole magnetyczne, gdzie nie działa kompas i każdy ruch jest losowy, chcemy dostać się na pole W-20 ("Nie możesz iść na południe"), idealnie: S, następnie W, 2xS, E, S, E, S, E, S (BB-22), WZIĄĆ (toporek), N, W, N, W, N, W, 2xN, E, N (V-20), wchodzimy na pole magnetyczne, gdzie nie działa kompas i każdy ruch jest losowy, chcemy dostać się na pole V-19 ("Nie możesz iść na zachód. Nie możesz iść na południe"), idealnie: W, następnie 5xN, 4xW (P-15), WEJŚĆ (T-14), W, N, 2xW (S-11), ŚCIĄĆ, ZEJŚĆ, 5xS, W (Y-10), WZIĄĆ (sznur), E, 5xN (T-11), WSPIĄĆ, 2xE, S, E (T-14), WEJŚĆ (P-15), 4xE, 5xS, E (V-20), wchodzimy na pole magnetyczne, gdzie nie działa kompas i każdy ruch jest losowy, chcemy dostać się na pole W-20 ("Nie możesz iść na południe"), idealnie: S, następnie W, 2xS, E, 3xS, E, 2xS, W, S, E, S, E, N (EE-22), PRZYWIĄZAĆ, ZJECHAĆ, ROZBIĆ, ZEJŚĆ, SKOCZYĆ, ZAŁOŻYĆ AKWALUNG, PŁYNĄĆ.

Trafiamy do zatopionego kompleksu. Zmienia się sterowanie: "O" - w prawo, "I" - do przodu, "U" - w lewo. Aby dopłynąć do wyjścia wpisujemy:

O, I, U, 10xI, O, I, O, 10xI, U, 5xI, U, 11xI, O, I, U, 3xI, U, 3xI, U, 3xI, O, 3xI, O, I, O, 2xI, U, 3xI

Po wyjściu z wody:

WŁĄCZYĆ, OTWORZYĆ, WEJŚĆ (DD-27), E, S, 2xE, S, E, 5xN, 4xW (AA-27), ZOSTAWIĆ TOPOREK, ZDJĄĆ AKWALUNG, ZOSTAWIĆ AKWALUNG, 2xN (Y-27), WZIĄĆ (aparat tlenowy), jesteśmy na polu magnetycznym, gdzie nie działa kompas i każdy ruch jest losowy, chcemy dostać się na pole Z-27 ("Jesteś w lesie"), idealnie:

S, następnie S, 7xE, 4xN, 3x PŁYNĄĆ E, E, PŁYNĄĆ N, PŁYNĄĆ W (V-37), WZIĄĆ (wykrywacz min), E, PŁYNĄĆ S, PŁYNĄĆ W, W, 3x PŁYNĄĆ W, 4xW, 4xN, 13xW, 2xN, W (P-15), WEJŚĆ (T-14), W, N, 2xW (S-11), ZEJŚĆ, 5xS, WŁĄCZYĆ WYKRYWACZ, 3xE (Y-14), wchodzimy na pole minowe, należy dostać się na górną krawędź ekranu (w stronę bunkra). Naszą postacią możemy poruszać się w 4 kierunkach, a gdy natkniemy się na minę, wykrywacz sygnalizuje to piskiem. Najlepiej wtedy wycofać się na ostatni bezpieczny kwadrat (bo nie wiemy z której strony jest mina, ani ile ich jest) i poszukać bezpiecznej drogi. Gdy dostaniemy się do bunkra:

OTWORZYĆ, WEJŚĆ, ZAŁOŻYĆ APARAT, ZAMKNĄĆ, OTWORZYĆ, W, WEJŚĆ, MÓWIĆ

PANDORA - złe zakończenie

KASANDRA - dobre zakończenie.

Gratulacje, uratowałeś świat! Albo go zniszczyłeś, potworze jeden.

Ps. Młotek i śrubokręt są absolutnie nieprzydatne!